« ย้อนกลับ

   แปลงต้นแบบศูนย์การเรียนรู้

เกษตรกรสวนส้มโอชัยนาท 10 ราย
ได้ร่วมโครงการตรวจสอบย้อนกลับผลิตทางการเกษตร


เนื่องจากในปัจจุบันผู้บริโภคมีแนวโน้มที่จะให้ความสำคัญกับสุขภาพ ความปลอดภัยของอาหาร และคำนึงถึงผลกระทบของการบริโภคต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ทำให้ผู้ผลิตและผู้ประกอบการในห่วงโซ่การผลิตอาหารต้องปรับตัวเพื่อแสดงข้อมูลการผลิตตามหลักการห่วงโซ่ความรับผิดชอบ (Responsible Supply Chain) ซึ่งระบบการตรวจสอบย้อนกลับและติดตามพืชผล (Traceability) เป็นระบบที่เชื่อมโยงข้อมูลการผลิตในแต่ละช่วงของห่วงโซ่ตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ เพื่อให้สามารถตรวจสอบข้อมูลสินค้าได้ตลอดกระบวนการ ซึ่งจะตอบสนองต่อกระแสผู้บริโภคในการเข้าถึงข้อมูลสินค้าที่เฉพาะเจาะจงและสร้างความมั่นใจด้านความปลอดภัยของอาหารได้ โดยหากเกิดอันตรายอันเนื่องมาจากการบริโภคสินค้านั้นก็สามารถตรวจสอบย้อนกลับถึงแหล่งที่มา ของสินค้าหรือตรวจสอบจากแหล่งกำเนิดไปจนถึงผลิตภัณฑ์ขั้นสุดท้ายได้ภายใต้การบันทึกข้อมูลอย่างเป็นระบบ
ดังนั้นการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศการตรวจสอบย้อนกลับจึงเป็นประโยชน์ต่อผู้บริโภคเป็นอย่างมาก นอกจากนี้ ในแง่ของเกษตรกรผู้ผลิตพืชการนําเทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการจัดการผลผลิตน่าจะส่งผลดีกับกลุ่มเกษตรกร โดยเฉพาะการที่สินค้าสามารถที่จะตรวจสอบย้อนกลับได้นั้นจะเป็นผลดีต่อความเชื่อมั่นของสินค้าว่ามีมาตรฐาน ปลอดภัย มีความน่าเชื่อถือของแหล่งที่มา ทำให้สามารถที่จะเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันต่อไปได้

pomelo ศูนย์เรียนรู้การผลิตส้มโอขาวแตงกวารายได้สูง (สวนคุณประเวช) pomelo


การพัฒนาโมเดลการผลิตส้มโอขาวแตงกวารายได้สูง
โดยเปรียบเทียบเทคโนโลยีกรมวิชาการเกษตรกับเทคโนโลยีเกษตรกร


เทคโนโลยีกรมวิชาการเกษตร


การใช้ปุ๋ยชีวภาพไมคอร์ไรซ่าและปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟต

เกษตรกรได้เข้าร่วมอบรมโครงการขยายผลเทคโนโลยีการใช้ปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟตปุ๋ย ชีวภาพไมคอร์ไรซ่าร่วมการกับใช้ปุ๋ยเคมีตามคำแนะนำของกรมวิชาการเกษตร
ใช้ปุ๋ยเคมีสูตร 46-0-0 18-46-0 และ 0-0-60 ผสมเป็นสูตร 25-7-7 และใช้ร่วมกับปุ๋ยชีวภาพ ไมคอร์ไรซาและปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟต อัตรา 50 กรัมต่อต้น รองก้นหลุมก่อนปลูกส้มโอ และใส่ ร่วมกับปุ๋ยเคมีตามอัตราที่กำหนดโดยใส่ส้มโอทุก1-3 เดือน (ในส้มโอ1-3 ปี)

การจัดการโรคกรีนนิ่ง

หมั่นสำรวจการเข้าทำลายของแมลงพาหนะ คือ เพลี้ยไก่แจ้ส้ม หากพบควรฉีดพ่นด้วยสารเคมี เช่น สไปนีโทแรม 12% SC อัตรา 10 มล./20 ลิตร หรืออีมาเมกตินเบนโซเอท 1.92% EC อัตรา 20 มล./20ลิตร หรือ คลอร์ฟีนาเพอร์ 10% SC อัตรา 30 มล./20 ลิตร และหากพบต้นที่เป็นโรคให้ถอนทำลายออกจากพื้นที่แปลงโดยทันที

เทคโนโลยีเกษตรกร


การจัดการน้ำที่เหมาะสมกับส้มโอ

ระยะที่ปลูกส้มโอใหม่ๆ ต้องหมั่นให้น้ำสม่ำเสมอ ใช้วิธีการให้น้ำแบบสปริงเกอร์ช่วงที่มีผลผลิตควรให้น้ำ 2-3 วันต่อครั้ง การขาดน้ำในช่วงติดผลอ่อนจะทำให้ส้มโอสลัดลูกทิ้ง นอกจากนี้มีการใช้โซล่าเซลล์ในการสูบน้ำ และระบบให้น้ำแบบอัจฉริยะ

การบังคับออกนอกฤดู

ดำเนินการเมื่อเก็บเกี่ยวผลส้มโอไปแล้ว เริ่มจากการฟื้นฟูต้นส้มโอให้สมบูรณ์ ดังนี้ การตัดแต่งกิ่ง การดูแลช่วงส้มโอแตกใบอ่อน ใส่ปุ๋ยเพื่อสะสมตาดอก ควรงดการให้น้ำ และเร่งให้ใบแก่เร็ว

การป้องกันกำจัดโรคและแมลงศัตรูโดยวิธีผสมผสาน

การใช้ชีวภัณฑ์ บิวเวอเรีย ไตรโครเดอร์ม่า ป้องกันกำจัดแมลงและโรคส้มโอ ใช้น้ำหมักสมุนไพร น้ำหมักชีวภาพในการป้องกันแมลงศัตรูส้มโอ ใช้กับดักแมลงวันทอง ฟื้นฟูสภาพดินโดยการนำผลและกิ่งส้มโอไปเผาถ่านแล้วนำไปใช้ในแปลงเพื่อปรับโครงสร้างและความเป็นกรดเป็นด่าง (pH) ของดินให้เหมาะสม นำผลส้มโออ่อน (ตกเกรด/ร่วง) ทำน้ำหมักและปุ๋ยหมัก

ผลผลิต ต้นทุน รายได้ รายได้สุทธิ (บาท/ไร่/ปี)


ปี พ.ศ
2563
2564
2565
เฉลี่ย 3 ปี
2566
ราคา (บาท)
45
50
50
48
60
ผลผลิต (กก.)
2,000
2,500
2,800
2,433
3,010
ต้นทุน (บาท)
10,458
12,984
11,721
11,721
14,493
รายได้(บาท)
130,958
164,984
185,221
160,388
194,493
รายได้สุทธิ(บาท)
120,500
152,000
173,500
148,667
180,000

หมายเหตุ: ผลผลิตส้มโอขาวแตงกวาปี 2566 เพิ่มผลผลิตจาก 2,000 กก./ไร่เป็น 3,010 กก./ไร่

การตลาด


เกษตรกรมีการเพิ่มช่องทางการตลาดและโอกาสทางการค้าผ่านระบบออนไลน์ โดยเริ่มต้นจากการใช้ Social Media เช่น Facebook Tiktok และตลาดเกษตรกรออนไลน์เพื่อเพิ่มโอกาสในการขายสินค้าหรือบริการได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเป็นแหล่งท่องเที่ยงเชิงเกษตร มีการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากส้มโอที่ตกเกรดหรือเปลือกส้มโอที่เหลือทิ้ง ได้แก่ ธูปหอม เปลือกส้มโอเชื่อม เปลือกส้มโออบแห้ง ชาส้มโอ และครีมทาผิว

การยอมรับและความพึงพอใจ


เทคโนโลยีของกรมวิชาการเกษตร


เกษตรกรมีการลดการใช้สารเคมี โดยการใช้ชีวภัณฑ์ทดแทนการใช้สารเคมีและปรับใช้สมุนไพรรวมกับสารเคมีในการป้องกันแมลงศัตรูส้มโอ
ปัจจุบันปุ๋ยเคมีสูตรสำเร็จสูตร 16-16-16 ซึ่งมีราคาแพงหลังจากได้เข้ารับการฝึกอบรมถ่ายทอดองค์ความรู้เกี่ยวกับการใช้ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดินร่วมกับการใช้ปุ๋ยชีวภาพจากนักวิชาการเกษตร สามารถลดต้นทุนได้ 150 - 200 บาทต่อไร่ โดยใช้แม่ปุ๋ย นำมาผสมเพื่อให้ได้สูตร 25-7-7 ร่วมกับการใช้ปุ๋ยชีวภาพไมคอร์ไรซา และปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟต

คำแนะนำ


สภาพพื้นที่ ชัยนาทโมเดล เป็นการแนะนำการปลูก ส้มโอในสภาพพื้นที่ราบและพื้นที่ราบสูงสำหรับเกษตรกรที่อยู่ในพื้นที่อื่นสามารถนำมาประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ของตนเองได้

แหล่งน้ำ ควรเป็นพื้นที่ชลประทาน หรือมีแหล่งน้ำเสริม เช่น น้ำบาดาล เมื่อเกิดสภาวะแล้งหรือฝนตกทิ้งช่วงติดต่อกันเป็นเวลานาน

ต้นทุนการผลิต หากเกษตรกรที่มีความสนใจปลูกส้มโอขาวแตงกวา ควรมีต้นทุนในการผลิตอย่างน้อย 20,000 บาท/ไร่